Dramat w III aktach, czyli historia zespołu Forti - część 1

Zespół Forti Corse Srl zakończył trwającą od wielu lat erę małych prywatnych zespołów w F1
30.01.0620:49
Mariusz Karolak
11941wyświetlenia
PROLOG

W sezonie 1995 na torach Formuły 1 miały pojawić się dwa nowe zespoły. Pierwszym z nich miała być francuska ekipa DAMS (akronimy od nazwy Driot-Arnoux Motosport) z siedzibą główną w Le Mans. Założył ją w 1988 roku Jean-Paul Driot wraz z byłym kierowcą F1, Rene Arnoux. Zespół uczestniczył w mistrzostwach Formuły 3000. Sukcesy pojawiły się dosyć szybko: Erik Comas zdobył mistrzostwo serii w roku 1990, Olivier Panis w 1992, Jean-Christophe Boullion w roku 1994. Naturalną drogą rozwoju zespołu był awans do Formuły 1. Ekipa DAMS przygotowała w oparciu o nadwozie Reynard bolid F1 do startów w sezonie 1995. Zaprojektował go Barry Ward, samochód oznaczono symbolem GD01 i wyposażono w jednostkę napędową Ford Cosworth DFR V8. Testowali go Francuz Erik Comas oraz Holender Jan Lammers. Etatowymi kierowcami mieli być wspomniany już Comas oraz Paul Belmondo bądź Tarso Marques. Samochód DAMS wyglądał na wolny i w rzeczy samej taki był. Nie udała się też konsolidacja DAMS z inną francuską stajnią startującą już w F1- Larrousse. Kolejne podejście DAMS do F1 w roku 1996 również okazało się nieudane. Ciągle powiększały się trudności finansowe i ostatecznie Francuzi zrezygnowali z planów o ściganiu się w tej prestiżowej serii.


DAMS GD01

Drugim zespołem była ekipa o całkowicie włoskich korzeniach - Forti Corse Srl. Był to trzynasty zespół na liście startowej F1 zaaprobowanej przez FIA do startów w roku 1995, jako że Gerard Larrousse z powodu braku funduszy i fiaska rozmów z DAMS wycofał całkowicie swoją ekipę. Narastające kłopoty finansowe i techniczne spowodowały, że legendarny Team Lotus również nie pojawił się już więcej na torach F1. Sezon 1994 był ostatnim dla tego brytyjskiego zespołu. W październiku 1994 roku Lotusa wykupił Dave Hunt, brat byłego Mistrza Świata Jamesa Hunta. Rozpoczęły się prace nad projektem nowego samochodu, jednakże już w grudniu 1994 roku zabrakło funduszy, projekt startów upadł, członkowie zespołu zostali zwolnieni. W lutym 1995 Hunt odsprzedał za sumę 1,2 miliona dolarów prawa do stosowania nazwy Lotus zespołowi Pacific Grand Prix, który startował w F1 odtąd jako Pacific Lotus.


Logo Forti Corse Srl

Zespół Forti Corse Srl zakończył trwającą od wielu lat erę małych prywatnych zespołów w F1. Ostatnimi przedstawicielami tego rodzaju teamów były debiutujące w 1994 roku Simtek i Pacific oraz właśnie Forti. Wszystkie trzy ekipy nie posiadały wystarczających środków finansowych na zbudowanie konkurencyjnego samochodu zdolnego regularnie punktować w wyścigach, nie miały wsparcia technicznego żadnego koncernu motoryzacyjnego, zatrudniały właściwie kierowców, których starty za kierownicą bolidu F1 opłacali sponsorzy (tzw. pay-drivers) i miały raczej kiepską organizację. Po dwóch sezonach startów w F1 zespoły te zakończyły swoją przygodę z F1. Pacific zaliczył pełne dwa sezony startów w F1, Simtek zbankrutował w połowie roku 1995, Forti podzieliło ten sam los dokładnie rok później. Przygoda małego włoskiego teamu z F1 trwała stosunkowo bardzo krótko, jednakże historia jego istnienia jest znacznie dłuższa i bogatsza.

AKT I - powstanie zespołu i pierwsze sukcesy

Pod koniec lat 70-tych dwaj Włosi Guido Forti i Paolo Guerci utworzyli zespół wyścigowy pod nazwą Forti Corse Srl, umożliwiając na samym początku istnienia starty swemu rodakowi Teo Fabi we włoskiej Formule Ford, a następnie włoskiej i europejskiej Formule 3. Fabi wygrał włoskie mistrzostwa Formuły Ford w 1977 roku i to był prawdopodobnie pierwszy sukces ekipy Forti. Siedzibą zespołu była Alessandria, a jej szefem od samego początku był biznesmen Guido Forti. Ekipa była wówczas dosyć dobrze wyposażona, tak więc powoli przychodziły kolejne zwycięstwa w lokalnych mistrzostwach. W roku 1979 zespół zdecydował się również na starty w eliminacjach F3 w Ameryce Południowej, wystawiając samochód dla Oscara Larrauri. Z początkiem lat 80-tych postanowiono skoncentrować się wyłącznie na startach na lokalnej arenie. Tym oto sposobem Franco Forini wywalczył tytuł mistrza włoskiej F3 w roku 1985 za kierownicą Dallary napędzanej silnikiem Volkswagen. Kolejny rok nie był już tak pomyślny. Kierowcami Forti byli wówczas dwaj Włosi: Georgio Montaldo i Nicola Marazzini. W sezonie 1987 zmieniono dostawcę silników. Teraz włoskie Dallary ekipy Forti były napędzane włoskimi silnikami Alfa Romeo. W roku tym Enrico Bertaggia wygrał dla Forti czempionat włoskiej F3, rok później sukces ten powtórzył Emanuele Naspetti, a w sezonie 1989 mistrzem Włoch w F3 był Gianni Morbidelli. Przygoda Forti z F3 zakończyła się definitywnie po sezonie 1991.

W 1987 roku Guido Forti podjął się nowego wyzwania, wystawiając swój zespół także w F3000. Debiut nastąpił na torze Enna-Pergusa i nie był zbyt udany dla zespołu. Nicola Larini, jedyny wówczas kierowca reprezentujący barwy Forti w F3000, startując z dziewiątego pola startowego zakończył wyścig już na pierwszym okrążeniu. Larini debiutował w F3000 rok wcześniej reprezentując ekipę Coloni. W żadnym ze swoich startów w F3000 nie uzyskał punktów. W debiutanckim roku startów w międzynarodowej F3000 Forti pojawiło się jeszcze na torze w Brands Hatch, Imoli i Jaramie. Ale ówczesne nadwozie Dallary nie było w stanie konkurować z pojazdami marki Lola, March, czy Ralt. Zespół nie zdobył żadnego punktu, a sezon został potraktowany jako nauka życia w tej kategorii wyścigowej. Jednocześnie ekipa Forti cały czas uczestniczyła w mistrzostwach włoskiej F3, o czym już wspomniano powyżej. Na rok 1988 Guido Forti wypromował do F3000 swojego mistrza z F3, Enrico Bertaggię. Tym razem Forti zastosowało nadwozie marki Lola, ale funduszy starczyło jedynie na starty w dwóch ostatnich eliminacjach (Zolder i Dijon-Prenois). Pierwszy pełen sezon w F3000 nastąpił dopiero w roku 1989. Guido Forti zatrudnił wówczas Claudio Langera, dla którego był to już szósty rok startów w tej kategorii wyścigowej. Zebrane wcześniej przez zespół doświadczenie zaczęło powoli przynosić efekty. Pierwsze punkty dla zespołu Langer zdobył w piątej eliminacji sezonu, zajmując drugie miejsce w Enna-Pergusa. Było to jednocześnie pierwsze podium dla Forti w F3000. Tor ten był chyba najszczęśliwszym dla tego zespołu, jako że już rok później Gianni Morbidelli odniósł tu pierwsze zwycięstwo. W jedenastu wyścigach sezonu 1990 Morbidelli zdobył 20 punktów, zajmując piątą pozycję w klasyfikacji kierowców. W ostatnim wyścigu sezonu Włoch dał Forti pierwsze pole position. W roku 1991 po raz pierwszy Forti wystawiło w F3000 dwóch kierowców, a byli nimi Fabrizzio Giovanardi i Emanuele Naspetti. Ten ostatni powtórzył sukces Morbidellego sprzed roku, wygrywając w Enna-Pergusa. Dorzucił do tego zwycięstwo w Hockenheim i Brands Hatch oraz pole position w Enna-Pergusa. Ostatecznie Naspetti zajął 3 pozycję z 37 punktami, zaś Giovanardi był 11 z 6 punktami. Naspetti pozostał w Forti na kolejny sezon, a skład kierowców na rok 1992 uzupełnił Alessandro Zampedri. Naspetti startował z pierwszego miejsca na Nurburgringu, odniósł zwycięstwo w Pau i ostatecznie zajął szóstą pozycję w klasyfikacji kierowców, gromadząc 19 punktów. Na cztery ostatnie eliminacje sezonu (Spa-Francorchamps, Albacete, Nogaro i Magny-Cours) za kierownicą Forti pojawił się Andrea Montermini, zastępując Naspettiego. Montermini odniósł z miejsca dwa zwycięstwa dla swojego nowego teamu, wywalczył też pole position w Spa. Montermini zdobył w tym sezonie 34 punkty łącznie (z czego 21 dla Forti) zostając jednocześnie Wicemistrzem F3000. Zampedri był zupełnym debiutantem w F3000, dwukrotnie był piąty (Enna-Pergusa, Nogaro), zajął w klasyfikacji kierowców dwunaste miejsce z 4 punktami.

AKT II - awans do F1

Rok 1993 był pierwszym w historii zespołu Forti, kiedy to w składzie kierowców nie było żadnego Włocha. W zespole pojawił się reprezentujący barwy Monako Olivier Beretta oraz Brazylijczyk Pedro Paolo Diniz, którego starty sponsorował włoski biznesmen Carlo Vallarino Gancia. Beretta zwyciężył w pierwszym wyścigu sezonu (Donington) startując z pole position, później jednak nie zagościł już na podium. Udało mu się zgromadzić 20 punktów, co dało mu szóstą pozycję w klasyfikacji kierowców i zapewniło angaż w ekipie Larrousse na sezon 1994. Diniz najlepszy rezultat osiągnął w Enna-Pergusa, zajmując 7 pozycję. Mimo kiepskich wyników Brazylijczyk pozostał w Forti na kolejny rok dzięki swoim sponsorom. Jednocześnie Gancia wykupił udziały w zespole Forti od Paolo Guerci i rozpoczął starania mające na celu starty zespołu w F1.

Partnerem Diniza w Forti w roku 1994 został Japończyk Hideki Noda. W drugim sezonie startów w F3000 Brazylijczyk punktował jedynie w Estoril, zajmując tam czwarte miejsce. Nieco lepiej wypadł Noda, który w F3000 debiutował w 1992 roku. Japończyk zdobył raptem 6 punktów. W sezonie 1994 zespół Forti Corse Srl był najbardziej doświadczoną ekipą startującą wtedy w F3000. Ten niezbyt udany sezon był jednocześnie ostatnim w F3000. W ciągu ośmiu lat startów w tej serii kierowcy Forti 9 razy stawali na najwyższym stopniu podium, 5 razy startowali z pole position, przejechali 3320 okrążeń w wyścigach i uzbierali łącznie 143 punkty. Dzięki wsparciu sponsorów (byli to m.in. włoski koncern spożywczy Parmalat, brazylijski koncern spożywczy Sadia, sieć brazylijskich supermarketów Arisco, brazylijskie browary Kaiser, tytoniowy koncern Marlboro), jakich przyciągnął do zespołu Diniz i jego rodzina, możliwy stał się awans całego zespołu do F1. Od dawna było to marzenie Guido Fortiego, który chciał iść w ślady ekipy Eddiego Jordana. Brazylijski oddział firmy Ford wsparł zakup silnika Ford ED V8, zespół rozpoczął swój pierwszy sezon w F1 z budżetem ok. 7,5 mln £.


Pedro Diniz w F3000 w barwach Forti (1994 rok)

Mając jako takie zabezpieczenie finansowe oraz zapewnione dostawy jednostki napędowej, rozpoczęto poszukiwania kierowców. Jasne było, że Diniz musi pozostać w Forti, mimo że przez dwa lata startów w F3000 raczej nie błyszczał talentem na torach. Pozostawała kwestia obsadzenia drugiego kokpitu. Głównymi kandydatami byli Brazylijczycy: Christian Fittipaldi, Mauricio Gugelmin, Gil de Ferran i Roberto Moreno. Fittipaldi i de Ferran postanowili startować w serii Indy Car, gdzie już od dwóch lat ścigał się Gugelmin po nieudanej przygodzie z F1. W drugiej kolejności rozpatrywano kandydatury Włochów, jednak ani Naspetti ani Montermini nie zdołali uzbierać odpowiedniej sumy pieniędzy, aby zapewnić sobie wtedy starty w Forti. Drugiego Forti postanowiono więc powierzyć weteranowi Moreno, który po ponad dwóch latach absencji wracał do F1. Głównym dyrektorem technicznym zespołu został Włoch Sergio Rinland, wcześniej pracujący dla zespołów Fondmetal, BMS Scuderia Italia, Brabham, Williams i RAM. Przy pracach nad pierwszym bolidem F1 dla Forti asystował mu Giorgio Stirano, przed laty związany z zespołem Osella. Za elementy aerodynamiczne odpowiedzialny był Hans Fouche, a testy przeprowadzono w tunelu aerodynamicznym firmy Aerotek w Pretorii, w RPA. Produkcją materiałów kompozytowych bolidu zajęła się firma Belco Avia. Zespół dysponował teraz bardzo przeciętnymi kierowcami, a bolid oznaczony symbolem FG01-95 był zbliżony do modelu Fondmetal GR02 z roku 1992, jako że był to ostatni samochód, jaki do tego momentu zaprojektował Sergio Rinland. Wkrótce okazało się, że samochód ma przestarzałą konstrukcję, jest zbyt ciężki, ma niewydajne elementy aerodynamiczne, brakuje mu gładkich wyprofilowanych linii nadwozia, ma ogromny nos i równie wielką skrzynię biegów, ma niedostatki mocy i jest bardzo powolny. To była po prostu nowsza wersja wspomnianego już Fondmetal GR02. Taka była cena, jaką trzeba było zapłacić za szybkie działania Carlo Ganciego, który robił wszystko, aby zespół jak najszybciej trafił do F1. Zespół zaprezentował się publicznie po raz pierwszy w lutym 1995 roku, kilka tygodni przed pierwszą Grand Prix sezonu 1995, w którym wystartował pod nazwą Parmalat Forti Ford.


Forti FG01-95 podczas prezentacji

Kierowcy Forti Corse Srl (F3, F3000)
RokMistrzostwaSamochódSilnikKierowcaUwagi
1985włoska F3Dallara 385VolkswagenFranco Forintmistrzostwo serii
1986włoska F3Dallara 386VolkswagenGeorgio Montaldo
1986włoska F3Dallara 386VolkswagenNicola Marazzini
1987włoska F3Dallara 387Alfa RomeoEnrico Bertaggiamistrzostwo serii
1987włoska F3Dallara 387Alfa RomeoEmanuele Naspettimistrzostwo serii
1987międzynarodowa F3000Dallara 3087Cosworth DFV MaderNicola Larini4 starty, bez punktów
1988włoska F3Dallara 388Alfa RomeoGianni Morbidellimistrzostwo serii
1988międzynarodowa F3000Lola T88/50Cosworth DFV MaderEnrico Bertaggię2 starty, bez punktów
1989międzynarodowa F3000Lola T89/50Cosworth DFV MaderClaudio Langespełen sezon startów: drugi w Enna-Pergusa; szósty w Brands haich, piętnasty w klasyfikacji (7 punktów)
1990międzynarodowa F3000Lola T90/50Cosworth DFV MaderGianni Morbidellipełen sezon startów: pierwszy w Enna-Pergusa, trzeci w Pau i Nogaro, czwarty na Monza, pole position w Nogaro, piąte miejsce w klasyfikacji (20 punktów)
1991międzynarodowa F3000Lola T91/50Cosworth DFV MaderFabrizzio Giovanardipełen sezon startów: czwarty w Nogaro, piąty w Pau, szósty w Spa-Francorchamps, szóste miejsce w klasyfikacji (6 punktów)
1991międzynarodowa F3000Lola T91/50Cosworth DFV MaderEmanuele Naspettipełen sezon startów: pierwszy w Enna-Pergusa, Hockenheim, Brands Hatch, Spa-Francorchamps, szósty w Nogaro, trzecie miejsce w klasyfikacji (37 punktów)
1992międzynarodowa F3000Reynard 92DCosworth DFV MaderAndrea Montermini4 starty dla Forti: pierwszy w Spa-Francorchamps i Albacete, czwarty w Nogaro, pole position w Spa, wicemistrzostwo serii (34 punkty)
1992międzynarodowa F3000Reynard 92DCosworth DFV MaderEmanuele Naspetti6 startów: pierwszy w Pau, drugi w Enna-Pergusa, czwarty w Hockenheim, szósty na Silverstone, pole position na Nurburgringu, szósty w klasyfikacji (19 punktów)
1992międzynarodowa F3000Reynard 92DCosworth DFV MaderAlessandro Zampedripełen sezon startów: piąty w Enna-Pergusa i Nogaro, dwunasty w klasyfikacji (4 punkty)
1993międzynarodowa F3000Reynard 93DCosworth DFVOlivier Berettapełen sezon startów: zwycięstwo i pole position w Donington, czwarty w Pau, Hockenheim i Nogaro, piąty na Nurburgringu, szósty w klasyfikacji (20 punktów)
1993międzynarodowa F3000Reynard 93DCosworth DFVPedro Dinizpełen sezon startów: bez punktów
1994międzynarodowa F3000Reynard 94DCosworth ACPedro Dinizpełen sezon startów: czwarty w Estoril, dwunasty w klasyfikacji (3 punkty)
1994międzynarodowa F3000Reynard 94DCosworth ACHideki Nodapełen sezon startów: trzeci w Enna-Pergusa, piąty w Silverstone, dziewiąty w klasyfikacji (6 punktów)
»  Dramat w III aktach, czyli historia zespołu Forti - część 2
»  Dramat w III aktach, czyli historia zespołu Forti - część 3

Źródło: F1Rejects.com, ChicaneF1.com, Motorsport Statistics, GrandPrix.com, Wikipedia.org

KOMENTARZE

2
Witek
30.01.2006 09:00
Super artykuł!!! Czyta się świetnie! Czekamy na AKT III :-)
gregoff
30.01.2006 08:18
Świetny tekst jak na debiut;D Już się nie mogę doczekać części dalszej;D